Praca, która przynosi nam satysfakcję i zadowolenie, która wiąże się z poczuciem niesienia jakiejś misji może być czynnikiem podbudowującym naszą psychiczna i fizyczną kondycję. Coraz częściej spotykamy się jednak z przypadkami, gdy praca zawodowa jest źródłem apatii, niezadowolenia z życia, niedoceniania siebie i zaniżenia własnej wartości.
Wypalenie zawodowe to choroba ?
Wypalenie zawodowe to choroba, która jest już zaliczana do chorób cywilizacyjnych. Jest schorzeniem, które może dotknąć każdego z nas bez wyjątku, ale przed wszystkim dotyczy osób, które pracują zawodowo z ludźmi, czyli nauczycieli, lekarzy, pielęgniarki, pracownicków społecznych itp. Istnieje również duże prawdopodobieństwo wypalenia zawodowego wśród ludzi, którzy nie wierzą we własne możliwości, którzy unikają trudnych sytuacji, jak również u tych,i którzy, myślą, że wszystko zależy od nich samych. Są to osoby, które mają nadzwyczaj wysokie wymagania i są perfekcjonistkami. Mówi się, że żeby doznać wypalenia należy najpierw się zapalić. Tacy ludzie angażując się bez reszty w pracę zawodową i traktując swój zawód jako misję do wykonania kosztem licznych wyrzeczeń na innych polach swojego życia, bardzo szybko gasną.
Jakie są symptomy wypalenia zawodowego?
Do sygnałów ostrzegawczych, które wskazują na zjawisko wypalenia zawodowego zaliczyć można:
- niechęć wychodzenia do pracy,
- poczucie izolacji, osamotnienia,
- brak chęci do pracy,
- postrzeganie życia jako ponurego i ciężkiego,
- częste choroby,
- negatywne a nawet samobójcze myśli,
Zjawisko wypalenie zawodowego można przedstawić jako proces, na który składają się poszczególne etapy:
-
Pierwszy etap
To tak zwany stadium ostrzegawcze, które można scharakteryzować jako uczucie irytacji, przygnębienia. Często towarzysza mu bóle głowy, przeziębienia, bezsenność. Powrót na tym etapie do normalnego funkcjonowania nie jest wcale trudny, wystarczy zmniejszyć obciążenie pracą, wyjechać na wakacje lub poświęcić więcej uwagi swojemu hobby.
-
Drugi etap
Gdy syndrom trwa dłuższy czas, jest bardziej stały. Charakterystyczne objawy to: gorsze wykonywanie swoich zadań, częste wybuchy irytacji, bark szacunku oraz pogardliwa postawa wobec innych. Na tym etapie interwencja wymaga zdecydowanie większego wysiłku i radykalnych posunięć. Istotny w terapii jest udział innych osób. Warto tez udać się na dłuższy urlop i zdecydowanie zając się swoim hobby lub oddać się czynnościom nie związanym z pracą.
-
Trzeci etap
To chroniczność syndromu. Na tym etapie następuje rozwój objawów fizycznych, psychicznych i psychosomatycznych. Zagrożone są procesy poznawcze i emocjonalne człowieka. Zachwianiu ulega struktura osobowości człowieka. Do objawów w tym stadium zaliczyć można poczucie osamotnienia, kryzysy małżeńskie i przyjacielskie, depresja, nadciśnienie, wrzody. Należy tutaj podkreślić, że wypalenie zawodowe na tym etapie dotyka również rodzinę i przyjaciół chorego. Tutaj potrzebna jest pomoc specjalisty, czyli psychologa lub psychiatry.
Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu ?
Najprostszą radą jest sprawdzenie od czasu do czasu, czy to co się robi jest nadal ciekawe i przyjemne. Warto też nie zapominać o swoim hobby, rodzinie i przyjaciołach. Zdrowy balans między sferą prywatną a zawodową i sztywne zachowywanie tych granic zaowocuje na przyszłość. Najważniejsza jest świadomość, że zagrożenie istnieje i może się pojawić także w naszym życiu. Warto zatem zawsze dbać o swoja aktywność fizyczną, odpoczynek, relaks, hobby.
Ważnym elementem jest również dobra postawa wobec własnej osoby, a mianowicie szacunek i miłość do siebie. Poza tym możemy przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu poprzez:
- mniej osobiste traktowanie obowiązków zawodowych,
- wyznaczanie sobie realistycznych i cząstkowych celów,
- jeśli pracujemy intensywnie to należy również pamiętać o intensywnym wypoczynku,
- robienie tych samych rzeczy w nieco inny sposób,
- dbanie o siebie i swój potencjał,
- skupianie się na tym co pozytywne, poprzez pozytywne myślenie.
W chwili gdy zaczynają pojawiać się objawy wypalenie zawodowego, mamy bardzo dużo możliwości reagowania na nie. Najgorsze jest poddanie się im. Najrozsądniejszym i najbardziej konstruktywnym podejściem do problemu może być postawa, która traktuje wypalenie zawodowe jako wyzwanie do odnalezienia wewnętrznej siły. Kto wie, może to być okazja do przyjrzenia się własnemu życiu i zmiany naszego nastawienia i wyznaczonych do tej pory priorytetów ?
