O zdrowotnych właściwościach herbaty - nikogo chyba nie trzeba przekonywać. Nie wiele osób wie jednak, że herbata - herbacie nierówna. Od jej gatunku zależą smak, aromat, a także specyficzne właściwości prozdrowotne.
Podstawowe i najpopularniejsze gatunki herbaty
- Herbata czarna - jest to jeden z najpopularniejszych i najchętniej spożywanych napojów świata. Jej produkcja przebiega czteroetapowo, tak więc po zerwaniu następuje więdnięcie, zwijanie, fermentacja i suszenie. To jednak głównie fermentacja decyduje o jej charakterystycznym aromacie i ciemnym kolorze. Herbatę tę przechowuje się w specjalnie do tego przygotowanych miejscach nawet przez kilkadziesiąt lat. Stosunkowo często wzbogaca się ją dodatkowymi aromatami lub składnikami, które podnoszą walory smakowe, najczęściej są to owoce, wanilia, karmel czy orzechy. Najpopularniejsze gatunki czarnej herbaty to assam, yunnan, darjeeling, ceylon. W celu przygotowania naparu susz powinno się zalewać wrzątkiem i parzyć przez 3-5 minut, później zaczyna się już uwalniać tanina, która neutralizuje pobudzającą teofilinę i kofeinę, poza tym herbata nabiera gorzkiego smaku.
- Herbata czerwona (Pu-erh) - ze względu na zawarte w niej związki, które aktywują enzymy pokarmowe do wydzielania soków trawiennych oraz pobudzają pracę jelit, a to z kolei wpływa na metabolizm tłuszczowy, Pu-erh uznawana jest za pogromcę tłuszczu. Ta odmiana pochodzi z chińskiej prowincji Yunnan. Zielone liście zbierane są w lipcu, poddawane suszeniu, a następnie umieszczane w ciepłych pomieszczeniach i nawilżane przez okres trzech do sześciu tygodni. Po wstępnej fermentacji leżakują jeszcze przez 5-6 lat w ciemnym, wilgotnym miejscu, po czym zostają ponownie wysuszone. Pu-erh ma bardzo charakterystyczny i silny, określany jako lekko ziemisty, smak i aromat, można ją przechowywać nawet do pięćdziesięciu lat. Chcąc przygotować napar parzymy ją w temperaturze 90-100 ?C przez 3-5 minut, warto przy tym pamiętać, że można ją zaparzać wielokrotnie, gdyż za każdym razem uzyskujemy inne wartościowe substancje.
- Herbata biała – nazywana jest arystokratką wśród herbat, powstaje z młodych pączków liści zbieranych wczesną wiosną. Aby zapobiec wykształceniu się chlorofilu rośliny czasem dodatkowo chroni się przed słońcem. Jest to najdroższy rodzaj herbaty, a przyrządzone z niej napary są wyjątkowo delikatne, o jasnej słomkowej barwie. Biała herbata silnie przeciwdziała nowotworom i procesowi starzenia się, obniża poziom cholesterolu, wspomaga krążenie krwi, koncentrację, redukuje napięcie oraz stres. Ten rodzaj herbaty możemy parzyć trzykrotnie w temperaturze 80 ?C przez ok. 2-3 minuty, wówczas uzyskamy jej najlepsze walory smakowe.
- Herbata zielona - otrzymuje się ją w ten sposób, że liście rośliny po zwiędnięciu podgrzewa się parą wodną, dzięki czemu pozostają one zielone, potem następuje etap zwijania i suszenia. Jak widać nie stosuje się w tym procesie fermentacji, co wpływa na zatrzymanie większej ilości wartościowych składników odżywczych, przede wszystkim witaminy C. Herbata ta posiada bardzo naturalny aromat, choć stosunkowo często dla podniesienia walorów smakowych producenci dodają do niej kwiaty lub też suszone owoce. Jest ona zdecydowanie zdrowsza od czarnej, chroni przed zawałem, nowotworami, usprawnia krążenie krwi, obniża poziom cholesterolu, reguluje procesy trawienne, wzmacnia kości i zęby. Najpopularniejsze gatunki to gunpowder, longjing (lung ching), sencha. Herbatę zieloną zalewamy wodą o temperaturze 60-80 ?C parząc susz do trzech minut, później nabiera bowiem gorzkiego posmaku. Możemy zaparzać ją nawet trzy razy, jednak najwartościowszy jest drugi napar, pierwszy natomiast często zostaje wylewany.
- Herbata żółta - jej proces produkcji zbliżony jest do herbaty białej, ale pozwalając jej na dłuższe schnięcie powoduje się, że w smaku zasadniczo różni się zarówno od białego, jak i zielonego gatunku. Kolor naparu jest w tym przypadku zielonkawo-żółty, susz zaparzamy w temperaturze ok. 80 ?C , przy czym można go wykorzystywać wielokrotnie, pamiętając, że kolejne parzenia powinny trwać dłużej niż pierwsze, które wynosi 1-3 minuty.
- Yerba Mate - jest to nazwa napoju, który otrzymuje się z wysuszonych liści krzewu paragwajskiego, spożywanego przez Europejczyków również pod nazwą herbaty jezuickiej. Krzew jest co roku przycinany, a pierwsze zbiory odbywają się po ok. 4 latach od posadzenia. Zebrane liście ogrzewa się krótko w cieple wynoszącym ok. 90-100 ?C, po czym suszy w niskiej temperaturze. Jest to roślina bardzo odżywcza, jej liście zawierają bowiem niemal wszystkie niezbędne witaminy. Yerba mate parzymy gorącą, ale nie wrzącą, wodą w specjalnym naczyniu zwanym tykwą, choć można w tym celu wykorzystać również naczynia drewniane, ceramiczne i z innych materiałów. Niezbędna jest tu bombilla, czyli rurka, przez którą pije się gotowy napar. Herbata ma gorzki smak, więc początkującym smakoszom poleca się zakup yerba mate o łagodnym smaku (suave, mild) i wsypywanie do naczynia mniejszej ilości suszu, a w razie potrzeby napój można też lekko osłodzić.
- Herbata ulung (niebieska) - nazywana niedofermentowaną lub półfermentowaną. Zbiór liści odbywa się tu w ściśle określonym czasie, a zaraz po zbiorze pozostawia się je na słońcu. Kiedy zwiędną, zostają zebrane, a następnie w specjalnych bambusowych koszach odbywa się ich wytrząsanie, które to ma na celu dokładne obtarcie brzegów. Więdnięcie i wytrząsanie powtarza się kilkakrotnie do chwili kiedy uzyskają żółtawy kolor, wtedy z kolei poddaje się je lekkiej fermentacji i procesowi palenia. Liści herbaty ulung nigdy nie łamie się przez skręcanie, zawsze pozostają całe. Przygotowując napar susz parzy się w temperaturze 90 ?C przez 3-4 minuty, jednak z uwagi na to, że ulung można parzyć nawet do czterech razy, to ostatni z nich trwa nawet 5-6 minut. Aby całe liście mogły w pełni rozwinąć swój aromat, parzy się ją w dużych dzbankach.
