Krew krąży w naszych naczyniach bezszelestnie i niewyczuwalnie. Dopóki jej przepływ, wywołany rytmicznymi skurczami serca jest prawidłowy, nie pamiętamy o tym stałym procesie, który zapewnia wszystkim tkankom i narządom dostateczne zaopatrzenie w tlen i substancje odżywcze. Wystarczy jednak, by na skutek zmian chorobowych w naczyniach lub innej części układu krążenia doszło do wahań ciśnienia krwi, a efekty dostrzeżemy szybciej, niż mogłoby się wydawać.

Zmiany ciśnienia, wbrew obiegowej opinii, wywołane są najczęściej czynnikami pochodzącymi z wnętrza organizmu, a nie  z jego otoczenia. Jeśli ciśnienie ma stale podwyższone wartości, może okazać się, że cierpimy na nadciśnienie. Mimo, że czasem choroba ta przebiega bezobjawowo i skrycie, leczenie nadciśnienia jest konieczne, aby uniknąćwielu powikłań ze strony innych narządów.

Opis choroby

Nadciśnienie tętnicze to stan, w którym ciśnienie mierzone w warunkach spoczynku osiąga wartości przekraczające fizjologiczną normę. Za prawidłowe ciśnienie uważa się wartości poniżej 130/80 mmHg. Ciśnienie w granicach 130-140/80-85 mmHg to tak zwane ciśnienie wysokie prawidłowe, nie wymagające leczenia, ale stałej obserwacji pod kątem ewentualnych zmian i skłonności do podwyższania się. Wysokie ciśnienie tętnicze to choroba, która zagraża nie tylko układowi krążenia. Nadciśnienie tętnicze to również utrudniona terapia cukrzycy, chorób nerek czy schorzeń neurologicznych.

Objawy choroby

Podwyższone ciśnienie nie zawsze daje objawy, które mogłyby sugerować, że z naszym organizmem dzieje się coś niepokojącego. Jeśli nie mierzymy regularnie ciśnienia, możemy przez wiele lat chorować na nadciśnienie, zupełnie nie zdając sobie z tego sprawy. Naszą uwagę powinny jednak zwrócić nawracające bóle głowy bez uchwytnej przyczyny, zwłaszcza te o charakterze pulsującym, pojawiające się pod koniec dnia. W przebiegu podwyższania się ciśnienia mogą też występować zawroty głowy i omdlenia, kołatanie serca, zaburzenia widzenia czy napadowe zaczerwienienia twarzy.

Przyczyny powstania choroby

Przeważająca część przypadków nadciśnienia to nadciśnienie samoistne, występujące w sposób nie dający się uzasadnić żadnymi parametrami medycznymi. Pozostałe przypadki to wynik obciążenia genetycznego, nieprawidłowego stylu życia (głównie otyłości) oraz schorzeń innych narządów, najczęściej nerek i serca. Również zaburzenia hormonalne, głównie w obrębie nadnerczy, przysadki mózgowej i tarczycy mogą wpływać na podwyższenie ciśnienia. Guz chromochłonny nadnerczy, który wytwarza noradrenalinę- hormon walki i stresu wywołuje gwałtowne skoki ciśnienia, w momencie uwalniania produkowanej substancji do krwioobiegu.

Możliwe powikłania

Nadciśnienie to przede wszystkim znacznie zwiększone ryzyko groźnych epizodów naczyniowych, jak zawał serca czy udar mózgu. Ponieważ są one tak powszechną przyczyną zgonów, wszystkie czynniki, które mogą zmniejszyć śmiertelność powinny pozostawać pod kontrolą i leczeniem. Poza ostrymi stanami zagrożenia życia, nadciśnienie wpływa również niekorzystnie na przebieg innych schorzeń, na przykład cukrzycy typu drugiego. Przewlekłe nadciśnienie wiąże się z przebudową naczyń krwionośnych oraz serca. Serce ulega przerostowi, a z czasem pojawia się niewydolność mięśnia sercowego, której prawdopodobnie można było zapobiec.

Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze ?

Nadciśnienie rozpoznaje się w oparciu o pomiar ciśnienia wykonany w gabinecie lekarskim. Pacjent powinien być zrelaksowany, odprężony oraz nie spożywać kawy, alkoholu ani nie palić papierosów przed badaniem. Zdarza się, że chory stresuje się w gabinecie lekarskim i mierzone ciśnienie jest zawsze wyższe, gdy bada je pracownik służby zdrowia, a niższe, gdy pacjent dokonuje pomiaru samodzielnie. Jest to tak zwany syndrom białego fartucha, który zdarza się u około 10% chorych.

Leczenie

Leczenie nadciśnienia tętniczego rozpoczyna się od próby modyfikacji stylu życia chorego, najczęściej wspieranego farmakoterapią. Sam pacjent poza ścisłym przestrzeganiem pory przyjmowania leków oraz prowadzenia dzienniczka z pomiarami ciśnienia, może wprowadzić zmiany w swojej diecie i planie zajęć. Niewielka redukcja masy ciała oraz ograniczenie spożycia soli daje nierzadko bardzo dobre rezultaty i obniża ciśnienie na tyle, że stosowane dawki leków mogą być zmniejszone.