Zaburzenia adaptacyjne, reakcje na ciężki stres lub zaburzenia lękowe to współczesne określenie Freudowskich nerwic. Dzisiejsza wiedza pozwala nam uznać lęk nie tylko o charakterze psychologicznym, jako podstawowy objaw towarzyszący nerwicy.
Nerwica XXI wieku
Rozwijająca się cywilizacja, charakter życia społecznego, większa mobilność i częste zmiany to wszystko ma wpływ na nasz sposób adaptacji i reakcji na sytuacje stresowe, których jest dużo więcej niż kilkadziesiąt lat wcześniej. Badania przeprowadzone na początku lat 80 XX wieku, zmieniły na dobre podejście i samo pojęcie nerwicy zastępując je „zaburzeniami lękowymi”. Od tej pory koncepcja Freuda, traktująca nerwice jako zaburzenia somatyczne o podłożu psychicznym (wewnętrzne konflikty objawiające się fizycznymi dolegliwościami), straciła na znaczeniu. Odkryte przez naukowców zmiany w mózgu w przypadku lęku towarzyszącemu nerwicy już na zawsze zmieniły pogląd jakoby nerwica była związana wyłącznie z zaburzeniem psychicznym.
Jak rozpoznać nerwicę?
Obecnie za podstawowy objaw tej choroby uważa się lęk oraz towarzyszące mu dolegliwości fizyczne. O ile w przypadku tych ostatnich, zdiagnozowanie czy rozpoznanie nie jest trudne, o tyle w przypadku lęku diagnoza wymaga wprawnego „oka”. Trudność polega na tym, że lęk bardzo często mylony jest ze strachem. W rozpoznaniu może pomóc poszukiwanie jego źródła. Jeśli jest ono oczywiste to najprawdopodobniej mamy do czynienia ze zwyczajnym uczuciem strachu. Jednak jeśli nie potrafisz podać jednoznacznej przyczyny, niemal na pewno chodzi o lęk. Zaburzenia lękowe objawiają się zarówno na polu psychicznym, jak i fizycznym.
Osoba cierpiąca na tę chorobę może mieć problemy z koncentracją, snem, huśtawką emocjonalną, pamięcią czy zachowaniem energii życiowej. W zaburzeniach fizycznych, charakterystyczne dla nerwicy są: bóle brzucha, biegunki lub zaparcia, kołatanie serca, parcie na pęcherz, ból w klatce piersiowej, problemy z oddechem czy ciśnieniem krwi. Inne zaburzenia związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem obwodowego układu nerwowego to: drętwienie lub niedowład ręki, tiki nerwowe, utrata głosu czy słuchu.
Przyczyny zaburzeń lękowych
Uogólniając mogą być dwojakie: genetyczne lub środowiskowe. Stały pośpiech oraz inne „uroki” cywilizacji, sprawiają, że coraz więcej osób nie radzi sobie ze stresem i tempem życia. Stąd nastąpił wzrost zaburzeń lękowych w ostatnich latach. W niektórych badaniach wymieniano także takie czynniki jak: hałas, kryzys więzi rodzinnych oraz zmniejszenie przestrzeni życiowej. Nie bez znaczenia jest również przewlekły stres. Wymienia się także czynniki o podłożu psychicznym: zaborczość i nadopiekuńczość w rodzinie, długotrwałe obciążenie emocjonalne, konflikty wewnętrzne, traumatyczne przeżycia.
Rodzaje nerwic
Tak jak wiele jest rodzajów lęków, tak dużo jest też rodzajów zaburzeń z nimi związanych. Do najbardziej popularnych należą: nerwice lękowe, fobie i natręctwa. Nerwice lękowe charakteryzują się uczuciem ciągłego strachu, lęku o zdrowie, życie swoje lub bliskich. Mogą prowadzić do napadów lęku. Bardzo pomocne w takich sytuacjach jest zastosowanie technik relaksacyjnych.
Fobie to nasilony lęk przed konkretną sytuacją, doświadczeniem, obiektem. Rodzajów fobii opisano ponad 200. Osoby mające fobie zdają sobie sprawę z braku realnego niebezpieczeństwa, jednak nie potrafią przezwyciężyć uczucia lęku. Zazwyczaj unikają sytuacji, które je wywołują.
Natręctwa to wykonywanie konkretnych, powtarzalnych czynności w danych okolicznościach. Osoby takie zazwyczaj są w pełni świadome tego, co robią. Nie potrafią jednak powstrzymać się od zaprzestania wykonywania określonych działań.
Leczenie
Bardzo wysokie jest prawdopodobieństwo samoistnego wyleczenia poprzez zmianę sytuacji życiowej. Jeśli jednak zaburzenia lękowe są przewlekłe i powodują dyskomfort życiowy, powinno się udać na specjalistyczną terapię. Ilość sesji zależy od stopnia nasilenia danego zaburzenia. W przypadku ostrych nerwic podawane są leki.
