Cykl miesięczny wziął swoją nazwę prawdopodobnie od określenia, jakim w ludowym języku określano księżyc. Przemiana faz w kobiecym cyklu przypominała zmienność faz księżyca, dlatego też żeńska cielesność od dawna kojarzona była z czymś mrocznym, grzesznym i skazanym na ciemności nocy.

Tymczasem cykl miesięczny kobiety okazuje się dużo bardziej nieprzewidywalny niż ruchy ciał astronomicznych. O ile możemy przewidzieć położenie księżyca, nawet daleko naprzód, tak nie sposób ściśle określić mechanizmów regulujących długość kobiecego cyklu.

Niektóre panie miesiączkują tak regularnie, że mogą niemal z godzinną dokładnością określić porę następnego krwawienia, podczas gdy inne, mimo upływu lat borykają się z zupełną nieprzewidywalnością i zmiennością długości okresu pomiędzy kolejnymi menstruacjami. Czy niesie to ze sobą powód do niepokoju? Gdzie kończy się fizjologia, by ustąpić miejsca chorobie?

Prawidłowy cykl miesiączkowy

Długość cyklu miesiączkowego ustala się około dwa-trzy lata po pierwszej miesiączce. U młodych dziewcząt, które dopiero weszły w wiek pokwitania zdarzają się często wahania długości cyklu, przedłużające się przerwy lub skrócenie cyklu. Ta nieregularność jest fizjologicznym zjawiskiem dostosowania się organizmu do nowych funkcji oraz stopniowego rozwoju dojrzałej osi hormonalnej, sterującej funkcją jajników.

Po tym wstępnym okresie, cykl powinien ulec normalizacji. U zdrowej dorosłej kobiety trwa on zazwyczaj od 23 do 34 dni. Jeśli cykle są regularne, a w każdym występuje owulacja nie powinna nas niepokoić długość, która odbiega znacząco od wyznaczonych średnio 28 dni. Na samą menstruację przypada z reguły od 3 do 5 dni, a kobieta traci w tym czasie około 40-50 ml krwi (ilość wydalonej krwi jest również bardzo zmienna).

Cykl miesiączkowy może ulec skróceniu lub wydłużeniu pod wpływem wielu czynników środowiskowych, które działają na kobietę, na przykład stres, niewyspanie, intensywny wysiłek fizyczny, zmiana diety lub podróż.

Bolesne miesiączki

Wiele kobiet odczuwa w czasie menstruacji bóle w dolnej okolicy brzucha. Bóle te mają charakter skurczowy i zazwyczaj są najsilniejsze w pierwszych dniach miesiączki i stopniowo ustępują w miarę upływu czasu. Są one wynikiem skurczów macicy, która złuszcza się w odpowiedzi na brak zapłodnienia. Bóle nasilają się pod wpływem wysiłku fizycznego, zwłaszcza ćwiczeń uruchamiających mięśnie brzucha i powodujących zwiększone napięcie tych okolic.

Niewskazane są także gorące kąpiele, natryski i sauna, które dodatkowo mogą potęgować skurcze. Najskuteczniejsze w leczenie tego typu bólów są leki rozkurczowe, z takimi substancjami leczniczymi, jak drotaweryna lub skopolamina. Ulgę mogą przynieść też delikatne ćwiczenia rozluźniające i oddechowe oraz odpoczynek.

Bardzo bolesne miesiączki, które uniemożliwiają codzienną aktywność i wyłączają kobietę z życia, powinny być leczone u ginekologa. Włączenie doustnej antykoncepcji hormonalnej reguluje często miesiączki i zmniejsza dolegliwości bólowe, o ile preparat zostanie prawidłowo dobrany do potrzeb pacjentki.

Brak miesiączki

Najczęstszą przyczyny braku miesiączki to ciąża, rozpoczynająca się menopauza oraz zbyt gwałtowne i nadmierne odchudzanie się połączone ze znacznie zwiększoną aktywnością fizyczną. Zaburzenia miesiączkowania polegające na pojawiającej się nagle nieregularności cyklu miesiączkowego lub jego ustaniu mogą mieć przyczynę w zaburzeniach hormonalnych innych narządów, na przykład chorób tarczycy czy przysadki.

Jeśli obserwujesz u siebie nieregularne cykle, bóle głowy, zaburzenia widzenia, a w skrajnej postaci białą wydzielinę na brodawkach sutkowych niezwłocznie poproś o badanie poziomu prolaktyny.

Zbyt obfite miesiączki

Nie zawsze kobieta potrafi właściwie ocenić, czy ilość krwi, którą traci przy każdym krwawieniu miesięcznym jest właściwa. Zakresy normy mieszczą się pomiędzy 35 a 80 ml i są zmienne nawet u jednej kobiety.

Zbyt obfite miesiączki są jedną z najczęstszych przyczyn niedokrwistości u kobiet. Każda miesiączkująca kobieta powinna regularnie badać swój poziom hemoglobiny, a w razie potrzeby również żelaza. Niedokrwistość daje często objawy przyspieszonego tętna, bladości, ciągłego zmęczenia i zwiększonej potrzeby snu. Mogą również pojawić się kłopoty z koncentracją, zapamiętywaniem i nastrojem.

Zbyt skąpe miesiączki

Skąpe miesiączki mogą występować w przebiegu wielu chorób jajników, na przykład zespole policystycznych jajników. Skąpe miesiączki to menstruacja jedno- bądź dwudniowa, podczas której nie zostaje zużyte nawet jedno opakowanie podpasek lub tamponów.