Mięśniaki macicy to guzy utworzone przez nieprawidłowo rozrośnięte komórki mięśniowe macicy. Czasem występują pojedynczo, nierzadko są mnogie. Są łagodnymi zmianami, które tylko w nielicznych przypadkach złośliwieją.

Mięśniaki macicy dotykają kobiet w każdym wieku i są powszechne, szacuje się że po 35. roku życia cierpi na nie nawet 20% kobiet. Mogą rosnąć do środka macicy albo uwypuklać się na zewnątrz.

Objawy mięśniaków macicy

Mięśniaki rozwijają się stopniowo, na początku często bezobjawowo. Dopiero kiedy urosną do większych rozmiarów albo są mnogie, zaczynają dawać objawy. Należą do nich obfite i długotrwałe miesiączki (czasem prowadzące do anemizacji pacjentki), bolesne stosunki, problemy z zajściem w ciążę, poronienia.

Mięśniaki mogą też uciskać sąsiadujące narządy i powodować zaparcia (lub odwrotnie - częstą potrzebę oddawania stolca), bóle krzyża, parcie na mocz.Czasem mięśniaki mogą mieć tak duże rozmiary, że kobieta zauważa powiększenie się obwodu brzucha.

Przyczyny powstawania mięśniaków macicy

Istnieje wiele hipotez na temat powstawania mięśniaków. Trudno jednoznacznie ustalić winowajcę tej choroby. Zauważono jednak, że mięśniaki rozwijają się głównie u kobiet w okresie rozrodczym (szczyt częstości występowania choroby przypada między 35. a 45. rokiem życia), rzadko w okresie dojrzewania i po menopauzie, co przemawia za tłem hormonalnym dla powstania tej dolegliwości.

Wiadomo także, że częściej występują u kobiet, które nie rodziły. Co prawda w ciąży mogą się powiększać, ale po rozwiązaniu zazwyczaj wracają do pierwotnych rozmiarów. Oprócz tych prawidłowości, wpływ na ich pojawienie się mają geny.

Możliwe powikłania

Przy obecności mięśniaków powodujących obfite krwawienia miesiączkowe może dojść do znacznej utraty krwi i anemizacji, co może być niebezpieczne dla życia. Poza tym, w bardzo  rzadkich przypadkach, szybko rosnące i słabo unaczynione mięśniaki mogą ulec martwicy i wtórnemu zakażeniu, co jest bardzo niebezpiecznym stanem wyjściowym dla zakażenia innych narządów w jamie brzusznej.

Jeżeli guz jest uszypułowany (czyli na czymś w rodzaju „nóżki”), może dojść do skręcenia szypuły, niedokrwienia mięśniaka, co skutkuje nagłym, bardzo ostrym bólem brzucha, który może przypominać skręt torbieli jajnika lub ostre zapalenie przydatków. Inny powikłaniem może być ucisk na jajowód powodujący jego niedrożność, co wtórnie skutkuje niepłodnością. Mięśniaki tylko wyjątkowo ulegają zezłośliwieniu, jednak zawsze należy je obserwować.

Rozpoznanie i leczenie mięśniaków macicy

Rozpoznanie opiera się na wywiadzie, badaniu ginekologicznym oraz ultrasonograficznym. Badanie USG jest także pomocne przy obserwacji mięśniaków.

Leczenie zależy od wielkości, ilości mięśniaków, wieku kobiety i objawów, które dokuczają pacjentce. Dla każdej pacjentki ustala je indywidualnie lekarz specjalista ginekolog. Zasadniczo nie poleca się farmakoterapii, gdyż ma niewielkie skutki przy często przykrych objawach ubocznych.

Chirurgiczną metodą pozbycia się mięśniaków jest ich wyłuszczenie (miomektomia). Operacje oszczędzające macicę preferuje się u kobiet, które planują jeszcze macierzyństwo. Ich minusem jest fakt, że mięśniaki mają tendencję do nawracania. Dlatego u kobiet po menopauzie częściej wybiera się radykalny zabieg polegające na usunięciu całej macicy, co jest definitywnym sposobem na pozbycie się choroby.

Bardzo ważna jest okresowa kontrola mięśniaków u ginekologa i wybór optymalnego dla pacjentki leczenia.