Halluks, a właściwie paluch koślawy (z łaciny hallux vagus) to schorzenie będące wynikiem nieprawidłowego obciążenia stopy. Często jest ceną, jaką kobiety płacą za chodzenie w modnych, ale niewygodnych i niezdrowych szpilkach z wąskimi noskami.

Jak powstają halluksy ?

W wyniku złego rozłożenia ciężaru na stopę, dochodzi do przeciążenia jej przedniej części, co skutkuje obniżeniem łuku poprzecznego i poszerzeniem się przodostopia. Pierwsza kość środstopia ulega skrzywieniu i przesunięciu na zewnątrz stopy, natomiast sam paluch przesuwa się w kierunku reszty palców.

Wynikiem tego procesu jest powstanie wyraźnej wypukłości w miejscu przemieszczonego stawu śródstopno-paliczkowego. Choroba jest bardzo rozpowszechniona, szczególnie u kobiet (ach, te obcasy!). Po 50. roku życia cierpi na nią ponad 1% populacji żeńskiej.

Objawy halluksów

W początkowej fazie choroby pacjentki odczuwają dyskomfort w okolicy uwypuklenia (czyli pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego), szczególnie w ciasnych, twardych butach. Pojawia się uczucie ucisku, może dochodzić do otarć, zaczerwienienia. Jednocześnie w miarę postępu choroby problemy stają się coraz bardziej dotkliwe a sama wada coraz bardziej widoczna (paluch „krzywi się” przesuwając w kierunku reszty palców), co stanowi także defekt kosmetyczny.

Pacjentkom trudno jest dobrać odpowiednie obuwie, które nie powoduje dolegliwości. Zniekształcony staw jest podatny na otarcia, mogą pojawiać się modzele, pieczenie, urazy naskórka. Z czasem może dojść do zapalenia torebki stawowej stawu środstopno-paliczkowego, co skutkuje zaczerwieniem, bólem, obrzękiem i może powodować przerost nasady dalszej pierwszej kości środstopia.

Zmieniona biomechanika stopy pociąga za sobą niekorzystne skutki dla całej stopy, w której dochodzi do osłabienia mięśni oraz przeciążenia innych struktur stopy, ponieważ chorzy starają się chodzić w sposób oszczędzający zajęty chorobowo staw, aby uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości.

Paluch koślawy jest chorobą cywilizacyjną. Za jej wystąpienie odpowiadają zarówno czynniki genetyczne, jak i tryb życia. Genetyczną skłonność do halluksów dziedziczymy, ale to nie znaczy, że u osób tak obciążonych choroba na pewno wystąpi. Ogromną rolę odgrywa noszenie niewłaściwego obuwia, to znaczy butów na wysokim obcasie z wąskimi noskami. Obcas powoduje przeciążenie przedniej części stopy a wąski nosek rotuje paluch w nieprawidłowe położenie - dokładnie takie, jakie występuje w tej chorobie. Czynnikami sprzyjającymi są także choroby tkanki łącznej oraz urazy.

Rozpoznanie i leczenie halluksów

Rozpoznanie schorzenia ze względu na jego charakterystyczne objawy nie jest trudne, a w ustaleniu zaawansowania zmian pomocne jest zdjęcie rentgenowskie. Na jego podstawie lekarz ortopeda ustala odpowiednie leczenie. W łagodnych stanach jego podstawą jest rehabilitacja i zmiana stylu życia (zakaz noszenia obcasów!) oraz stosowanie wkładek do butów.

W cięższych stadiach – kiedy pacjenci mają problem z poruszaniem się - niezbędna może być operacja, która niestety nie od razu uwalnia od nieprzyjemnych dolegliwości, ale jest radykalną metodą leczniczą. Bardzo ważne jest wczesne leczenie przy zauważeniu jakichkolwiek odchyleń, rehabilitacja i noszenie odpowiedniego obuwia.