Zespół cieśni nadgarstka (czasem zwany zespołem kanału nadgarstka) jest to choroba, w której dochodzi do przewlekłego ucisku nerwu pośrodkowego, który biegnie w kanale nadgarstka.

Schorzenie to należy do neuropatii uciskowych, co oznacza, że za niekorzystne zmiany w nerwie odpowiada ucisk mechaniczny. Choroba ta może wystąpić w każdym wieku, choć najczęściej pojawia się po 50. roku życia. Może występować tylko na jednej ręce (zazwyczaj dominującej) albo na obydwu. Kobiety chorują częściej niż mężczyźni. Co dziesiąty człowiek podczas swojego życia przejdzie epizod wystąpienia objawów zespołu, które samoistnie ustąpią.

Objawy zespołu cieśni nadgarstka

Objawami zespołu cieśni nadgarstka są najczęściej nieprzyjemne doznania w okolicy kciuka, palca wskazującego, oraz połowy palca serdecznego. Obejmują one mrowienie, drętwienie, dyskomfort. Zazwyczaj dołączają do tego osłabienie mięśni, czasem z ich zanikiem. Choroba ta nie obejmuje palca małego.

Pacjenci często maja problem z wykonywaniem chora ręką precyzyjnych ruchów, czują, że  jest osłabiona. Czasem trzymane przedmioty wypadają im z rąk, mają zmniejszony zakres ruchów. Nie potrafią pracować na komputerze, mają problemy z pisaniem i wykonywaniem prac domowych. Objawy nasilają się w nocy, w pozycji uniesienia ręki do góry. Czasem nieprzyjemne mrowienie i drętwienie budzi pacjenta ze snu, spuszczenie ręki w dół zazwyczaj łagodzi objawy.

Przyczyny powstawania zespołu cieśni nadgarstka

Przyczyny zespołu dzielimy na anatomiczne (związane z nieprawidłową budową struktur w kanale nadgarstka), fizjologiczne oraz habitualne (nabyte, czyli nawyki i prace obciążające kanał nadgarstka. Te dwie ostatnie grupy najczęściej odpowiadają za wystąpienie choroby. 

Choroby odpowiedzialne za powstanie zespołu cieśni nadgarstka na podłożu nieprawidłowości fizjologicznych to reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa, neuropatia cukrzycowa, ciąża, przyjmowanie leków antykoncepcyjnych.

Przyczyny habitualne, to przede wszystkim powtarzające się jednakowe ruchy palców i nadgarstka, jak przy drobnych pracach ręcznych, pisaniu na klawiaturze, operowaniu myszką do komputera, jeździe na rowerze itp. Zmiany te mogą być chorobą zawodową, jak w przypadku sekretarek. Czasem ucisk nerwu spowodowany jest urazem lub obrzękiem struktur w kanale nadgarstka.  

W przypadku długotrwałego ucisku, nerw ulega uszkodzeniu a nieprzyjemne objawy nie przemijają.

Rozpoznanie i leczenie zespołu cieśni nadgarstka    

Rozpoznanie opiera się na wywiadzie i badaniu przedmiotowym. W celu dokładnego ustalenia, w jakim stopniu nerw uległ uszkodzeniu przeprowadza się badanie EMG.

Celem leczenia jest regeneracja nerwu. Dlatego zleca się nieużywanie chorej ręki przez 3-4 miesiące, najkorzystniejsze jest całkowite unieruchomienie. Przy znanej przyczynie zaleca się leczenie choroby podstawowej pociągającej za sobą zespół cieśni nadgarstka. Wspomagająco stosuje się witaminę B6 oraz czasem zastrzyki z kortykosteroidów.  Bardzo ważna jest rehabilitacja. Szczególnie przy nieznacznych objawach stosowanie odpowiednich ćwiczeń może zapobiec rozwinięciu się choroby i  wycofanie objawów. Poza tym pomocne są masaże, leczenie zimnem, elektroterapia. Przebieg leczenia powinien odbywać się pod nadzorem lekarza neurologa.