Choroby dermatologiczne to z reguły przewlekłe schorzenia, cechujące się okresami zaostrzeń i remisji, podczas których pacjent odczuwa w końcu ulgę.

Każdy chory z problemami skórnymi wymaga indywidualnego podejścia, zwłaszcza w chorobach rzadszych, diagnozowanych z trudnością i mających różnorodny przebieg. Takim właśnie schorzeniem jest łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) - przewlekłe, nawrotowe zapalenie obejmujące swoim zasięgiem skórę owłosioną głowy oraz okolice bogate w gruczoły łojowe.

Niestety, mimo dynamicznego rozwoju medycyny, przyczyna ŁZS wciąż pozostaje nieuchwytna, choć powstało już wiele teorii tłumaczących mechanizm choroby i powód jej powstawania.

Opis choroby

Łojotokowe zapalenie skóry  to choroba zapalna dotykająca blisko 1-3% populacji. Pomimo tego, że po raz pierwszy opisana została już w XIX wieku, wciąż nie wiemy wystarczająco dużo o ŁZS. Choroba najczęściej dotyka osoby młode, dużo częściej płci męskiej, choć może się zdarzyć również w innych grupach wiekowych, nawet u niemowląt.

Objawy łojotokowego zapalenia skóry

Na pierwszy plan wysuwają się objawy związane ze zwiększonym łojotokiem. Najczęściej pojawia się on pierwotnie na skórze głowy, doprowadzając do przyspieszonego przetłuszczania włosów oraz łuszczenia skóry głowy ( tak zwany łupież tłusty- z dużymi, żółtymi łuskami przylegającymi do naskórka). Wszystkie te zmiany mogą wywołać znacznie zwiększone osłabienie włosów, ich wypadanie, a w skrajnych przypadkach nawet ogniska łysienia.

Na skórze nieowłosionej łojotokowe zapalenie skóry występuje pod postacią plam rumieniowo- złuszczających się. Najczęstsze miejsca zajęte procesem chorobowym to : czoło, okolice zauszne, kark, fałdy pachowe i pachwinowe, okolice pępka i mięśni wzdłuż kręgosłupa.

Większym podrażnieniom mogą ulegać zmiany umiejscowione w fałdach skórnych, pachach i pachwinach oraz te drażnione przez samego chorego, na przykład poprzez drapanie się. Zmiany łojotokowe są podatne na wtórne infekcje bakteryjne, które mogą dodatkowo zaostrzać przebieg choroby.

Przyczyny powstania choroby

Przyczyny, dla których choroba pojawia się u niektórych osób, a oszczędza inne, wciąż pozostają niejasne. Dużą rolę w rozwoju schorzenia przypisuje się drożdżakowi z rodzaju Pityrosporum ovale. Jego udział w wywoływaniu łojotokowego zapalenia skóry nie jest co prawda przesądzony, ale posiada on szereg właściwości, które ustawiają go bardzo wysoko na liście podejrzanych, a poza tym często izoluje się go ze zmian skórnych  u chorych na ŁZS. 

Inne możliwe przyczyny choroby to nieprawidłowy skład łoju, uwarunkowany genetycznie bądź występujący jako odpowiedź na niewłaściwą pielęgnację, drażniące kosmetyki czy przyjmowane leki. Łojotokowe zapalenie skóry występuje również często w powiązaniu z niektórymi chorobami przewlekłymi, na przykład nowotworami złośliwymi przewodu pokarmowego czy u chorych z udarem mózgu.

Możliwe powikłania

Łojotokowe zapalenie skóry nie jest schorzeniem, które grozi niebezpiecznymi powikłaniami, jednak z całą pewnością zmniejsza komfort życia pacjenta i powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Trudniejsze staje się zachowanie odpowiedniej higieny, choremu towarzyszy świąd i inne nieprzyjemne odczucia, a nieleczona choroba może skutkować znacznym ubytkiem włosów czy powstaniem trudnych w leczeniu zakażeń bakteryjnych skóry.

Jak rozpoznać chorobę?

Jeśli obserwujemy u siebie wyżej wymienione objawy, warto skonsultować swoje podejrzenia z lekarzem dermatologiem. Na podstawie zebranego od nas wywiadu, a także badania chorobowo zmienionej skóry, potwierdzi on lub rozwieje nasze wątpliwości.

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry

Nie zawsze pierwsza terapia zlecona przez lekarza okazuje się skuteczna w łojotokowym zapaleniu skóry. Każdy chory reaguje bardzo indywidualnie na leki, dlatego nie warto zniechęcać się po pierwszym niepowodzeniu i kontynuować leczenie za pomocą innych preparatów. Najczęściej w leczeniu ŁZS stosuje się leki przeciwgrzybicze, pochodne witaminy A (izoretinoidy), antybiotyki czy kortykosteroidy. Zazwyczaj terapia obejmuje stosowanie maści leczniczych przy dodatkowej terapii doustnej. Wykazano również skuteczność fototerapii, czyli leczenia naświetleniami z użyciem specjalnej lampy leczniczej.