Zmora okresu dojrzewania, która uniemożliwia często młodym ludziom pełną radość z życia, spędza sen z powiek i jest źródłem kompleksów, niepowodzeń towarzyskich, a w skrajnej postaci nawet depresji i izolacji społecznej to nic innego, jak dobrze znany wszystkim trądzik młodzieńczy.

Niestety, nazwa ta bywa myląca, ponieważ uporczywe i nawracające zmiany skórne nie zawsze ulegają samoistnemu wyleczeniu i mijają wraz z okresem burzy hormonalnej. Co więcej- trądzik może pojawić się w okresie późniejszym, także u osób, które przez okres dojrzewania przeszły z nieskazitelnie gładką cerą, pozbawioną choćby jednego wyprysku. Istnieją różne przyczyny nagłego pojawienia się zmian skórnych, a osób dorosłych, jednak najliczniejszą grupą uskarżającą się na trądzik są młode kobiety między 25 a 35 rokiem życia. Dowiedz się, czym może być wywołany trądzik i jak najskuteczniej z nim walczyć.

Objawy trądziku

Najczęstszą zmianą trądzikową jest wyprysk skórny lokalizujący się przede wszystkim w okolicach tak zwanej strefy T na twarzy- tam, gdzie wydzielanie łoju skórnego jest największe. Poza czołem, nosem i brodą, trądzikiem zajęte są często plecy, okolice dekoltu, ramiona oraz inne niespecyficzne okolice ciała. U osób dorosłych, częściej niż u nastolatków zajęte są boczne części policzków, okolice żuchwy, a nawet szyja.

Początkowo na skórze pojawiają się niemal niedostrzegalne gołym okiem zaskórniki, które powstają w wyniku zaczopowania porów skórnych łojem, zanieczyszczeniami środowiskowymi i złuszczonym naskórkiem. Jeśli w obrębie zamkniętego zaskórnika znajdzie się bakteria (głównie z grupy bytujących na skórze Propionibacterium acnes) dochodzi do rozwoju procesu zapalnego, którego widocznym objawem staje się pojawiający się pryszcz z zamkniętą wewnątrz treścią ropną.

Ponieważ charakterystycznym objawem trądziku są zaskórniki, lokalizujące się głównie w fałdach skórnych, należy zwrócić szczególną uwagę, jeśli zmian tych nie ma. Brak zaskórników przy jednocześnie współistniejących objawach wyprysku, stałego zaczerwienienia skóry, jej nadwrażliwości oraz poszerzenia porów skórnych to symptomy kierujące raczej ku trądzikowi różowatemu, równie częstemu schorzeniu w grupie dorosłych kobiet.

Przyczyny powstania trądziku

Bezpośrednią przyczyną choroby jest miejscowe zakażenie bakteryjne, jednak chorobotwórcze bakterie są powszechne w środowisku i bytują na skórze wielu osób, nie u wszystkich wywołując trądzik. Aby doszło do jego rozwoju muszą zaistnieć sprzyjające warunki, na przykład zmiana składu łoju skórnego, zaburzenia hormonalne, zanieczyszczenia środowiskowe. Nadmiar męskich hormonów płciowych skutkuje w przeważającej części zmianami skórnymi o charakterze trądziku oraz nadmiernym owłosieniem. Jeśli jednak miesiączkujemy regularnie, a każdy cykl jest owulacyjny, zazwyczaj również poziom hormonów nie przekracza granic normy.

Zaburzeń upatruje się wówczas w nieprawidłowych przemianach hormonalnych zachodzących na powierzchni skóry, podczas których nadaktywny enzym produkuje zbyt dużą ilość dihydrotestosteronu. Hormon ten zmienia skład łoju, który gęstnieje i zamyka pory skórne. Równie częstą przyczyną trądziku u młodych kobiet jest nadmiar kosmetyków, zarówno kolorowych, jak i pielęgnacyjnych, a także niedokładne ich usuwanie z powierzchni skóry.

Mleczka kosmetyczne, ciężkie podkłady, kremy w połączeniu z zanieczyszczeniami środowiskowymi tworzą na powierzchni skóry warstwę ochronną, pod którą bardzo łatwo dochodzi do rozwoju bakterii. Częstym czynnikiem, który wywołuje zmiany skórne o charakterze trądziku są też leki, zwłaszcza te zawierające w swoim składzie jod (lek na arytmię- amiodaron, leki stosowane w chorobach tarczycy), sterydy, inne preparaty hormonalne, leki przeciwpadaczkowe, stosowane w terapii choroby dwubiegunowej (lit i jego sole), preparaty przeciwgruźlicze. Niebagatelną, choć często niedocenianą rolę pełni też przewlekły stres, zmęczenie, a także ciąża oraz wahania hormonalne w okresie przedmiesiączkowym.

Możliwe powikłania

Zmiany trądzikowe, zwłaszcza te wyciskane i przewlekle drażnione mogą pozostawiać trudne do usunięcia blizny. Blizny tworzą się łatwiej w wieku późniejszym, kiedy skóra ma coraz słabsze możliwości regeneracji i naprawy uszkodzeń. Rozległe zmiany mogą doprowadzać do rozwoju torbieli ropnych oraz głębszych zakażeń skórnych- taki przebieg może mieć głównie trądzik na tle zaburzeń hormonalnych.

Zazwyczaj jednak chorzy na trądzik mają problemy z samoakceptacją, kontaktami społecznymi, a w przypadku nasilonych zmian i braku wsparcia osób bliskich mogą rozwinąć się u nich zaburzenia lękowe i depresyjne.

Leczenie trądziku

Leczenie trądziku jest najskuteczniejsze, jeśli znana jest przyczyna, która go wywołuje. U przeważającej większości dorosłych kobiet szybką poprawę daje zastosowanie odpowiednio dobranych tabletek antykoncepcyjnych, które regulują poziom hormonów. Niestety leczenie takie obarczone jest działaniami niepożądanymi, szczególnie u kobiet obciążonych genetycznie oraz palących- znacznie wzrasta ryzyko zakrzepów, zatorów oraz żylaków kończyn dolnych, rzadziej pojawiają się inne działania uboczne.

W przypadku trądziku wywołanego przyczynami niemożliwymi do usunięcia, konieczna jest objawowa terapia zmian- łagodne preparaty złuszczające oparte na bazie kwasów owocowych, retinoidy i miejscowe antybiotyki, a w przypadku bardziej zaawansowanych i opornych zmian włączenie antybiotykoterapii doustnej lub najcięższego działa, jakie posiada obecnie dermatologia w leczeniu trądziku- pochodnych izotretinoiny.
 

Bibliografia:

Klimuszko Cz. A., Wróćmy do ziół, Warszawa 1988