Pojawia się nagle i zupełnie niezapowiedzianie. W ciągu kilku godzin odczuwamy na początku swędzenie i pieczenie w okolicy ust, a niedługo potem zauważamy dobrze znane pęcherzyki. Wtedy mamy już niemal pewność, że znów nas zaatakowała.

Złośliwy wirus opryszczki czeka w naszym organizmie na sprzyjający moment, by zaatakować i rozwinąć się w pełnoobjawowy wyprysk. Korzystne warunki z punktu widzenia wirusa to obniżenie odporności, zmiana klimatu, choroba. Opryszczka jednak może ujawnić się nie tylko w okolicy ust, gdzie jest stosunkowo niegroźna. Bardziej niebezpieczne postacie opryszczki wymagają bezwzględnej konsultacji lekarskiej, jeśli chcemy uniknąć nieprzyjemnych powikłań.

Opis choroby

Za objawy opryszczki odpowiedzialny jest wirus Herpes simplex, który występuje w dwóch postaciach- jako typ pierwszy HSV-1 i typ drugi HSV-2. Zakażenie jest powszechne na całym świecie i dochodzi do niego zwykle w dzieciństwie, kiedy organizm po raz pierwszy styka się z wirusem. Jest to jednak odmiana HSV-1, którą zarażamy się poprzez kontakt z drugim człowiekiem. Wirus HSV-2 rozprzestrzenia się na drodze kontaktów seksualnych, może też być przenoszony z matki na dziecko podczas porodu i ciąży. Zakażenie jednym typem wirusa nie chroni przez jego drugą odmianą. Choroba może  dotyczyć różnych okolic ciała, nie tylko znanej wszystkim lokalizacji na twarzy. Wirus powoduje także zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, gardła, migdałków, opryszczkę narządów płciowych  czy skóry. Szczególnie niebezpieczną postacią jest opryszczka narządu wzroku- nieleczenie tej postaci może skutkować bliznowaceniem rogówki, a nawet utratą wzroku.

Objawy choroby

Charakterystyczne wykwity, które z łatwością rozpoznajemy, to w języku medycznym osutka pęcherzykowa. Poprzedzają ją miejscowe objawy zwiastunowe: ból, pieczenie, świąd, mrowienie. Pojawia się grudka, która dość szybko przechodzi w pęcherzyk, a w końcowej postaci w nadżerkę lub owrzodzenie. Mnogie wykwity mają tendencję do zlewania się- dzieje się tak szczególnie często podczas pierwszego rzutu choroby, następne są zazwyczaj łagodniejsze. Może dojść do powiększenia okolicznych węzłów chłonnych, jako odpowiedź na mnożącego się wirusa.

Przyczyny powstania choroby

Ludzie są jedynym źródłem wirusa, który dzięki nim jest rozpowszechniany i zakaża następne osoby. Nosiciel niekoniecznie musi sam mieć objawy opryszczki, zakażenie może przebiegać bezobjawowo, a jednocześnie chory jest zakaźny dla swojego otoczenia. Bezpośredni kontakt z nosicielem lub jego wydzielinami kończy się często infekcją, zwłaszcza jeśli narażona osoba ma choćby minimalnie upośledzoną odporność. Okres wylęgania choroby wynosi zwykle od 1 do 26 dni.

Możliwe powikłania

Opryszczka nie jest groźna dla większości osób, które poza zakażeniem wirusowym są zdrowe. Czasami wykwity opryszczkowe mogą zostać wtórnie zakażone bakteryjnie lub grzybiczo, ale na ogół kończy się na miejscowym i ograniczonym procesie zapalnym. Opryszczka narządów płciowych może być groźna dla kobiet ciężarnych  i jeśli wystąpi przed porodem jest wskazaniem do cięcia cesarskiego. Dla niemowląt zakażenie wirusem może mieć dużo poważniejsze następstwa. Opisywane są przypadki ciężkich zapaleń mózgu, wątroby i innych narządów wewnętrznych, które mogą prowadzić nawet do zgonu dziecka.

Jak rozpoznać chorobę?

Rozpoznanie choroby nie daje dużych trudności, na podstawie charakterystycznych objawów można rozpoznać większość przypadków klinicznych. Zakażenie narządów płciowych wymaga zazwyczaj badania ginekologicznego. Wirus może być wyizolowany z pobranego od chorego materiału, jednak metodę tę stosuje się rzadko i ogranicza tylko do ciężkich zakażeń inwazyjnych.

Leczenie

Podawane doustnie leki przeciwwirusowe, jak acyklowir czy walacyklowir zmniejszają nasilenie objawów, ale nie są zdolne do eliminacji utajonego zakażenia i nie zmniejszają też zakaźności nosiciela w stosunku do otoczenia. Acyklowir występuje też w postaci kremu stosowanego w przypadku opryszczki wargowej i maści do oczu dla tej postaci infekcji. Czysto kosmetyczny efekt zmniejszenia wielkości pęcherzyków i ich szybszego wchłaniania można uzyskać dzięki zastosowaniu maści wysuszających na bazie cynku, kwasu salicylowego lub specjalnych plasterków przyklejanych na chorobowe zmiany skórne.