Łuszczyca, choć częsta w naszym społeczeństwie, wciąż nie jest znana przez większość osób. Jej objawy budzą zdziwienie i lęk, wynikający często z niewiedzy i przeświadczenia, że łuszczycą można się zarazić. Tymczasem jest to choroba uwarunkowana genetycznie i wynikająca z toczącego się wewnątrz organizmu, niszczącego procesu skierowanego przeciwko komórkom skóry.

O ile nasz naskórek łuszczy się w sposób fizjologiczny w cyklicznych okresach, tak w łuszczycy, cała subtelna równowaga odbudowy i obumierania starych komórek zostaje zaburzona. Nie wszystkie postacie łuszczycy przebiegają równie gwałtownie, część z nich ogranicza się samoistnie tylko do niewielkich obszarów skóry, w innych zajęte jest całe ciało, a objawy chorobowe są niezwykle dotkliwe dla pacjenta i utrudniają jego normalne funkcjonowanie. Łuszczyca jest chorobą, której przyczyn nie można na razie wyleczyć, ale osiągnięto już bardzo wysoką skuteczność w redukowaniu jej objawów.

Objawy łuszczycy

Łuszczyca to schorzenie dermatologiczne, więc jej główne symptomy pojawiają się na skórze- zarówno gładkiej, jak i owłosionej skórze głowy. W miejscach chorobowo zmienionych występują, dość dobrze odgraniczone od zdrowej skóry, plamki koloru różowego, łososiowego lub malinowego, które bardzo szybko pokrywają się charakterystyczną łuską. Warstwa zewnętrzna zmiany przypomina silnie łuszczące się miejsce, które stopniowo pogrubia się poprzez odkładanie kolejnych martwych komórek naskórka.

Łuska może  z czasem ulegać zażółceniu, stwardnieniu, samoistnemu odpadaniu. W obrębie skóry głowy, objawy chorobowe łuszczycy zbliżają ją do objawów tłustego łupieżu lub łojotokowego zapalenia- stąd częste błędy w leczeniu. Choroba nierzadko dotyka też paznokcie- ulegają one charakterystycznemu pogrubieniu, zażółceniu oraz rozdwajaniu się i odklejaniu płytki paznokciowej. Pod płytką widoczne są zmiany przypominające kroplę oleju- tak zwane plamy olejowe. Zdarza się, że łuszczycy towarzyszą inne schorzenia autoimmunologiczne, najczęściej jest to łuszczycowe zapalenie stawów.

Przyczyny powstania łuszczycy

Naukowcy wiedzą już dziś z całą pewnością, że zachorowania na łuszczycę mają związek ze specyficznymi genami. Nie jest to jednak prosta zależność, a na wystąpienie choroby mają także wpływ czynniki zewnętrzne. Bez wątpienia jednak, jeśli u naszych krewnych ( zwłaszcza krewnych pierwszego stopnia, jak rodzice, rodzeństwo) wystąpiła łuszczyca, sami jesteśmy również w grupie ryzyka.

Bezpośrednią przyczyną, która wywołuje zmiany skórne u pacjentów są zaburzenia w procesie dojrzewania i złuszczania keratynocytów, czyli komórek naskórka. W łuszczycy dochodzi do ich przyspieszonego wzrostu, wskutek czego są one nieprawidłowe i niefunkcjonalne. Wiele osób posiadających geny predysponujące do rozwoju łuszczycy nie zachoruje. U innych natomiast, pod wpływem czynnika wyzwalającego (może nim być infekcja, silny stres, przyjmowane leki, alkohol bądź urazy skórne) wystąpi pierwszy epizod choroby, po którym mogą występować kolejne.

Możliwe powikłania

Istnieje kilka typów łuszczycy, wśród których najgroźniejszą postacią jest postać krostkowa. W jej przebiegu może dochodzić do gwałtownych zaostrzeń choroby, które przebiegają z wysoką gorączką, a czasem nawet z zajęciem ważnych dla życia narządów, na przykład nerek i odkładaniem się w nich patologicznych złogów białkowych.  Są to jednak wyjątkowe przypadki, które klinicznie nie zdarzają się często.

Na co dzień łuszczyca stanowi dla chorego problem głównie ze strony psychologiczno- socjalnej. Chorzy często nie są w stanie zaakceptować swojego wyglądu, zwłaszcza jeśli zmiany skórne są rozległe, mają problemy z uciążliwym leczeniem, które czasem uniemożliwia normalne funkcjonowanie, obawiają się nawrotów choroby. W takich przypadkach bardzo ważna jest pomoc psychologa, ponieważ niekorzystny stan psychiczny pacjenta przekłada się również bardzo istotnie na objawy choroby, a stres bądź depresją są czynnikami ją zaostrzającymi.

Jak rozpoznać łuszczycę ?

Łuszczycę rozpoznaje lekarz dermatolog na podstawie charakterystycznych objawów skórnych i dolegliwości chorego oraz wywiadu rodzinnego. Często konieczne jest wcześniej wykluczenie innych chorób, dających podobne symptomy- zakażeń grzybiczych, łojotokowego zapalenia skóry głowy czy liszaja płaskiego.

Leczenie

Bardzo ważnym celem leczenia łuszczycy jest pozbycie się martwych warstw naskórka, tak zwanej łuski. Stosuje się maści i inne postacie preparatów zawierających silnie złuszczający czynnik- kwas salicylowy. Następnym etapem leczenia jest zmniejszenie tempa dojrzewania naskórka i regulacja jego cyklu złuszczania poprzez zastosowanie różnych grup leków: sterydów, witaminy D3, cyklosporyny, retinoidów .

W terapii owłosionej skóry głowy duże znaczenie mają szampony dziegciowe. Leczenie łuszczycy obejmuje nie tylko metody farmakologiczne, ale również naświetlanie lampami UV o ściśle wyselekcjonowanej długości fali światła. Metody te łączy się czasami z lekami uwrażliwiającymi skórę na działanie promieniowania UV (psolareny), co dodatkowo zwiększa efekt terapii. Przełomem w leczeniu łuszczycy są posiadające bardzo wysoką skuteczność biologiczne metody leczenia, jednak nie wszyscy pacjenci mogą poddać się temu typowi terapii.