Pulsowanie, kłucie, gniecenie- głowa boli na blisko kilkadziesiąt sposobów, a najsilniejsze bóle skutecznie eliminują cierpiące na nie osoby z codziennej aktywności.

Według statystyk medycznych bóle głowy są najpowszechniejszą dolegliwością konsultowaną w gabinetach neurologicznych, a dużą część zgłaszających się pacjentów stanowią kobiety w dwóch grupach wiekowych- między 20 a 30 rokiem życia oraz w okresie menopauzy.

Przeważająca część z nich cierpi na tak zwane napięciowe bóle głowy- dokuczliwe i utrudniające normalne funkcjonowanie, ale na szczęście niegroźne i rzadko prowadzące do poważniejszych powikłań. W obrębie czaszki bolą jednak także inne procesy chorobowe-ich mnogość przyprawia o zawrót głowy nawet doświadczonych neurologów. Jak odróżnić, który ból daje powody do niepokoju i musi być pilnie konsultowany z lekarzem oraz jak pomóc sobie, gdy głowa zaczyna pękać- o tym wszystkim poniżej.

Różne oblicza bólów głowy

Bóle głowy można w skrócie podzielić na bóle samoistne- takie, w przypadku których medycyna nie znajduje jasnej przyczyny oraz bóle objawowe- związane z innymi chorobami, urazami czy dolegliwościami w obrębie czaszki, mózgowia, ale i całego ciała. Dobrze znane wszystkim bóle związane z zapaleniem zatok, zbyt dużym spożyciem alkoholu, niedotlenieniem czy odwodnieniem to właśnie bóle objawowe.

Wbrew powszechnej opinii bóle głowy rzadko mają związek z nadciśnieniem, które zwykle przebiega bezobjawowo i skrycie, a dolegliwości występują dopiero przy gwałtownych skokach ciśnienia- tak zwanych przełomach nadciśnieniowych. Samoistne bóle głowy to wspomniane już napięciowe bóle głowy oraz napady migrenowe

Czy to już migrena?

Wśród samoistnych bólów głowy zdecydowaną przewagę mają napięciowe bóle głowy- są one obustronne, mają charakter opasujący lub uciskowy oraz nieduże, mimo ich męczącego charakteru, nasilenie. Wysiłek i codzienna aktywność nie potęgują dolegliwości, rzadko również towarzyszą tym bólom nudności czy wymioty, może za to pojawić się nadwrażliwość na światło i dźwięki. Dolegliwości bólowe mogą pojawiać się epizodycznie lub występować nawet codziennie, w skrajnej postaci od rana do wieczora.

Męczący charakter oraz powolne zanikanie skuteczności zwykłych leków przeciwbólowych może być u pacjentek źródłem lęku i depresji. Nieco inaczej przebiegają dolegliwości związane z typową migreną. Choroba ta w przeciwieństwie do napięciowych bólów głowy ma tendencje do występowania rodzinnie oraz ujawniania się we wcześniejszym wieku – w dzieciństwie lub młodości. Charakterystycznym dla migreny jest jednostronność objawów oraz bardzo często występujące dolegliwości zwiastujące napad bólowy- tak zwana aura migrenowa.

Może ona przebiegać w różnorodny sposób, ale chorzy zwykle wiedzą, które objawy świadczą o nadchodzeniu fali bólowej. Można do nich zaliczyć pojawiające się prze oczami mroczki, rozbłyski światła, zaburzenia czucia, niewielkie niedowłady kończyn, ale także objawy pozanerwowe, jak: wilczy apetyt, nadaktywność, uczucie zmęczenia, rozbicia, zaparcia. Po ustąpieniu aury dochodzi do napadu bólowego, który trwa zwykle 4-72 godzin i towarzyszą mu nudności, wymioty, światłowstręt, nadwrażliwość na dźwięki i zapachy. Chory w tym czasie szuka cichego, ciemnego pomieszczenia i leży nieruchomo- każdy wysiłek potęguje ból.

Kiedy niezwłocznie udać się do lekarza?

Chorzy często na tyle przyzwyczajają się do swoich dolegliwości bólowych, że mogą przegapić ważny moment, kiedy bóle zmieniają charakter. Tymczasem nowo pojawiający się ból, zwłaszcza ściśle zlokalizowany, bardzo silny i występujący się tuż po obudzeniu to powód do zgłoszenia się do lekarza specjalisty.

Niepokój powinny budzić także wszystkie dolegliwości bólowe, którym towarzyszą inne ubytki neurologiczne: zaburzenia widzenia, słuchu, zawroty głowy, drętwienia i mrowienia kończyn, niedowłady czy trudności w mówieniu. Szczególne niepokojący jest ból głowy połączony z  nagłymi, niepoprzedzonymi nudnościami wymiotami, gorączką czy narastającą sennością i zaburzeniami przytomności. Wszystkie te dolegliwości mogą wskazywać na proces zapalny toczący się w obrębie mózgu i opon, krwawienie z pękniętego naczynia lub stopniowo narastający guz.

Jak skutecznie leczyć bóle głowy?

Samodzielne leczenie bólów głowy może prowadzić do uzależnienia od leków przeciwbólowych. Terapia takich uzależnień jest szczególnie trudna, ponieważ po odstawieniu leków pojawiają się tak zwane bóle głowy z odbicia. Jeśli ból towarzyszy nam częściej niż raz-dwa razy w miesiącu, a stopień jego nasilenia oraz czas trwania wyłączają nas z życia i uniemożliwiają codzienne czynności- niezbędne jest rozpoczęcie farmakoterapii z pomocą lekarza.

Nawet uporczywe migreny, które chorym wydają się często niemożliwe do opanowania, można skutecznie leczyć. Na rynku dostępne są bardzo skuteczne preparaty przerywające napady bólowe- tryptany. Są to jednak leki, które muszą być przyjmowane pod kontrolą lekarza. Aby skutecznie opanować chorobę konieczna jest czasem farmakoterapia również w okresie międzynapadowym oraz zmiana nawyków żywieniowych (niektóre pokarmy mogą prowokować napady bólowe).