Wirus brodawczaka ludzkiego (Human papilloma virus, czyli HPV) jest bardzo rozpowszechnioną chorobą. Niektóre badania podają, że ok. 50% populacji przechodzi w swoim życiu infekcję HPV.

Istnieje ok. 100 typów wirusa, z których niektóre powodują niezłośliwe wykwity takie jak kłykciny kończyste na narządach płciowych oraz brodawki na skórze (tzw. „kurzajki”), ale część z nich może być sprawcą niebezpiecznego raka szyjki macicy. Skupimy się tutaj na niebezpiecznej odmianie wirusa, czyli onkogennej (potencjalnie mogącej powodować raka szyjki macicy), która przenosi się droga płciową.

Objawy HPV

Infekcja wirusem często przebiega bezobjawowo. Szacuje się, że aż 70% kobiet zarazi się nim w ciągu całego życia aktywności seksualnej. Czasem mogą pojawić się narośle na narządach płciowych, kłykciny kończyste, które są niebolesnymi brodawkowatymi tworami.

Mogą one zniknąć samoistnie, ale zazwyczaj powiększają się i mają tendencje do wzrostu. Zachorowalność na kłykciny rośnie lawinowo w ostatnich latach, niektóre badania podają, że choruje na nie aż 2% aktywnej seksualnie populacji.

Przyczyny powstawania choroby

Wirus przenosi się podczas kontaktu seksualnego z osobą zarażoną, a ponieważ w przeważającej większości przypadków przebiega bez jakichkolwiek objawów, bardzo trudno jest ustalić, kiedy i od kogo zaraziła się dana osoba. Przyczynia się to do szybkiego rozprzestrzeniania wirusa, ponieważ większość chorych nie wie nawet, że jest nosicielami HPV.

Dlatego bardzo ważne jest zabezpieczanie się prezerwatywą, która zmniejsza prawdopodobieństwo zakażenia oraz unikanie przygodnych kontaktów seksualnych. U większości osób, które miały kontakt z HPV infekcja zostanie samoistnie zwalczona, ale u ponad 20% dojdzie do przewlekłej formy zakażenia. Istnieje tez ryzyko przeniesienia się zakażenia z zarażonej matki na noworodka w trakcie porodu.    

Możliwe powikłania

U mężczyzn zakażenie wirusem, oprócz często nieprzyjemnych i uciążliwych kłykcin lub brodawek, nie ma poważnych konsekwencji. Natomiast u kobiet onkogenne odmiany HPV mogą powodować raka szyjki macicy, który jest na drugim miejscu zarówno w klasyfikacji nowotworów, które najczęściej występują u kobiet oraz tych, które powodują największa liczbę zgonów wśród płci żeńskiej.  

Leczenie wirusa brodawczaka ludzkiego

Zasadnicze znaczenie ma wykonywanie regularnego badania cytologicznego, które wykrywa zmiany komórek szyjki macicy w bardzo wczesnym stadium – zanim rozwinie się nowotwór. Nie wykrywa on bezpośrednio zakażenia HPV, ale zmiany, które może powodować wirus. Poza tym, rzadko wykonuje się testy molekularne na obecność wirusa.

Obecnie na rynku dostępne są szczepionki chroniące przed zakażeniem się wirusem. Szczepienie się ma jednak sens tylko u osób zdrowych, dlatego zaleca się je kobietom, które nie rozpoczęły jeszcze życia seksualnego.

Leczenie polega na podawaniu leków przeciwwirusowych. W przypadku występowania kłykcin kończystych stosuje się głównie leczenie miejscowe w postaci maści i kremów, a jeśli objawy nie ustępują, sięga się po koagulację, wymrażanie, lub  - w skrajnych przypadkach - chirurgiczne usuwanie zmian.